Naast elke katholieke kroeg staat een kerkNaast elke katholieke kroeg staat een kerkNaast elke katholieke kroeg staat een kerkNaast elke katholieke kroeg staat een kerkNaast elke katholieke kroeg staat een kerkNaast elke katholieke kroeg staat een kerk

Naast elke katholieke kroeg staat een kerk

 

“Naast elke katholieke kroeg staat een kerk”

De bovenstaande tekst hangt in café Gelderingen en is afkomstig van Folkert Munsterman (1954-2018), levensgenieter en voormalig uitbater van het gelijknamige café. De naam van Folkert zal altijd verbonden blijven met het café. Toch zijn er meer namen die inwoners van Steenwijkerwold direct doen denken aan het café: Nico Bennink, Jaap & Minie van der Zee en inmiddels denk ik ook wel Marco de Lange. Dat het café een belangrijke plaats inneemt in ons dorp, blijkt wel uit het feit dat er tijdens de coronaperiode een crowdfundingsactie voor Marco werd gestart, die binnen enkele dagen €.15.000,-- bijeenbracht. In dit artikel een stukje geschiedenis van het 118- jarige café.

Op vrijdag 9 oktober 1903 brak er door hooibroei brand uit in de boerderij van Hendrikus Polman. In de boerderij was ook een koffiehuis annex café gevestigd.  Het stond achter de Rk-kerk naast het kerkhof. Het was vroeger een goede katholieke gewoonte om na de kerkdienst een kopje koffie te drinken in het café, dat vaak naast de kerk was gevestigd. Vaak volgde er na de koffie iets sterkers. Ook mijnheer pastoor was niet vies van een borreltje.

Rechts koffiehuis Polman omstreeks 1900.
Op de achtergrond de oude katholieke kerk die in 1913 werd afgebroken.

Steenwijker Courant 16 februari 1904

 

Steenwijker Courant 20 juni 1904

 

Linksonder naast het meisje zit Hendrikus Polman voor de ingang van zijn café-logement
(foto Koos v.d. Linden)

Café -logement Polman was een plaats waar katholieke inwoners van Steenwijkerwold graag kwamen. De reden hiervan was ook dat pastoor Muiteman zijn katholieke parochianen verbood om te gaan feesten in café Pen tegenover de Hervormde-kerk. Een bekende uitspaak van Muiteman was: “Wie daar komt zal ik achtervolgen tot de poorten van de hel”. Café Polman was ook een plaats waar regelmatig aanbestedingen en publieke verkopen door notarissen uit de omgeving plaatsvonden. In januari 1909 vond er zelfs een grote politieke lezing plaats van het ARP (Anti Revolutionaire Partij) Tweede kamerlid L.F. Duymaer van Twist.          Toch opmerkelijk, een gereformeerd kamerlid in een typisch katholiek café.

Het café-logement in 1922

In 1929 kocht de katholieke kerk het logement. De naam was inmiddels gewijzigd in “Hotel-café Gelderingen”. In 1934 werd het pand aan de voorzijde uitgebreid met een zaal voor feestjes en vergaderingen. In 1936 werd er de toneelvereniging “Sint Andreas” opgericht. Tijdens de jaarlijkse voorstellingen zat het café helemaal vol.

Feestje in 1935 in de nieuwe zaal

Pé Vredenburg werd in 1937 de nieuwe huurder. Pé begon in het pand zijn bekende elektra - en loodgietersbedrijf. Enkele jaren later werd het bedrijf uitgebreid met  een garage en een autoverhuurbedrijf. Voor het café kwam een  Shell benzinepomp.

In de Tweede Wereldoorlog bood het hotel-café onderdak aan onderduikers en vluchtelingen uit het westen van het land.

Het café eind jaren 30

Direct na de oorlog wilde de kerk het pand verkopen. Ondanks dat Pé Vredenburg de taxatieprijs van 20.000 gulden wilde betalen, werd Hendrik Bennink de nieuwe eigenaar. De reden hiervan zou liggen in het feit dat Vredenburg danswedstrijden in het pand wilde organiseren en dat het kerkbestuur onder leiding van pastoor van Schaik dit absoluut niet zag zitten. Enkele jaren later nam Hendriks  zoon Nico het café over.

Suikerzakje 
Nico Bennik achter de tap eind jaren 50  
Op links op de stoel  Hendrik Bennik   
 (foto familie Bennik)
(foto familie Bennik)

Het café in de jaren 50.
(foto familie Bennik)

In de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw was het café een pleisterplaats voor studenten van de aan de overkant gevestigde Kweekschool, later de Pedagogische Academie. Menig studiebeurs is in het café opgegaan aan bier. In de jaren 60 werd speciaal voor bruiloften en bijeenkomsten een nieuwe achterzaal gebouwd.          Een evenement waar veel jongeren uit de verre omgeving naar toe kwamen, was het jaarlijks door de KPJ (Katholieke Plattelands Jongeren) georganiseerde carnaval. Oorspronkelijk werd het carnaval in het patronaatsgebouw achter de kerk gehouden. Uitbater Jaap van der Zee wist het bestuur van de KPJ ervan te overtuigen om dit in café Gelderingen te houden. Menige liefdesrelatie is tijdens het carnaval hier  begonnen. De vaste muziekband tijdens die avond was altijd “Les Cheveaux” onder leiding van de bekende troubadour Gerard Buisman. Een caféhouder kan niet zonder goed personeel. Bekende personeelsleden waren Wiecher de Vries, Lubbert Kruithof en Jan Kuijper.

Jaarlijkse evenementen waren tentoonstellingen van postduivenvereniging “de Woldvliegers” en zangvolgelvereniging “de Edelzanger”. Een ander groot evenement is het door Folkert Munsterman bedachte jaarlijkse Gelderingentoernooi. Teams uit heel Nederland voetballen drie dagen lang op het sportpark van Sv Steenwijkerwold om zich na afloop te goed doen aan het rijkelijk vloeiende gerstenat.                       Veel verenigingen uit het dorp zoals de biljartvereniging B.V.S, fietsclub het Zalige Zadeltje, motorclub de Woldraiders en dartclub het Puntige Pijltje hebben hier hun “thuis”.  De Plug in Plug out sessies, waarbij regionale muzikanten één maal per maand hun talenten mogen laten horen, zijn inmiddels een begrip in de regio. En wat zou Steenwijkerwold zijn zonder de jaarlijkse dorpsquiz en de top 2000 quiz.

Als je al deze activiteiten bekijkt dan kun je inderdaad wel stellen dat café Gelderingen met recht het “Paradijs van het Noorden” wordt genoemd.

Uitbaters van het hotel-café vanaf 1904:

  • Henderikus Polman
  • Jan Nijhof
  • Gerrit Wasser
  • Pé Vredenburg
  • Hendrik Bennik
  • Nico Bennik
  • Jaap en Minie van der  Zee
  • Truus en Henk van Veen
  • Gerrit en Geesje Koops
  • Fam. Wouters
  • Jaap van Dijk
  • Folkert Munsterman samen met Maria Vissers en Berto Woldman
  • Folkert Munsterman (nu alleen eigenaar)
  • Marco de Lange (huidige eigenaar)

 

Folkert Munsterman

Door Sjef Damhuis